Obok religii duży wpływ na życie codzienne w Iraku ma  prawo  zwyczajowe.  Dotyczy  ono  głównie  małych  społeczno

Obok religii duży wpływ na życie codzienne w Iraku ma  prawo  zwyczajowe.  Dotyczy  ono  głównie  małych  społeczności,  których  członkowie znają się wzajemnie. Ogromne znaczenie ma charakter człowieka, jego godność, honor i reputacja.  Nie  szczędzi  się  wysiłków  w  ich  obronie.  Hańba  jednego  człowieka  przenosi się na całą jego rodzinę. Potrzeby jednostki w przeciwieństwie do państw zachodnich są drugorzędne.

Lojalność  i  obowiązki  wobec  rodziny  są ważniejsze  niż  lojalność  wobec przyjaciół  i  pracodawców.  Krewni  muszą  sobie  nawzajem  pomagać  w  razie  potrzeby także finansowo. Przynależność do rodziny daje poczucie bezpieczeństwa i pewność, że dana  osoba  nigdy  nie  pozostanie  bez środków  do życia,  ani  też  nie  będzie  pozbawiona psychicznego wsparcia. Im człowiek jest starszy, tym wyższy jest jego status w rodzinie. Dzieci  są  nauczone  szacunku  dla  dorosłych.  Większość osób,  mających  już  własne  dzieci,  utrzymuje  bardzo  bliskie  kontakty  z  rodzicami  i  rodzeństwem.  Niejednokrotnie zresztą wielopokoleniowe rodziny mieszkają pod jednym dachem. Wśród  muzułmańskich  Arabów,  zwłaszcza  na  terenach  wiejskich  i  w  społecznościach koczowniczych, popularne jest zawieranie małżeństw przez członków  najbliższej rodziny (w 1996 r. 58% mieszkańców Iraku pozostawało w związku małżeńskim z osobą spokrewnioną). 

Irak zdjęciePola uprawne pomiędzy Babilonem a al-Kut

Małżeństwo  z  kuzynką  lub   kuzynem  zespala  rodzinę  i  gwarantuje rodzinną lojalność, a także, co jest nie bez znaczenia, że pieniądze pozostaną w rodzinie. W  odróżnieniu  od świata  zachodniego  Arabowie  nie  podchodzą  do  małżeństwa  ani idealistycznie,  ani  romantycznie.  Oczywiście  istotne  są miłość  i  szacunek,  ale  najważniejsze  jest  dla  nich  zabezpieczenie  finansowe,  status  społeczny  i  dzieci.  W  krajach arabskich  kobieta  bezpłodna  uważana  jest  za  niepełnowartościową.  Brak  dzieci  jest podstawą domagania się przez męża rozwodu. Chociaż muzułmanin może rozwieść się z żoną, ryzykuje jednak, że jego wizerunek w społeczności dozna uszczerbku, jeśli decyzja jest    jednostronna.    Sam    proces    jest    niezwykle    prosty.    Wystarczy    trzykrotnie wyrecytować  formułę  rozwodową  w  obecności świadków.  Kobiecie  trudniej  rozwieść się  z  mężem,  musi  ona  wnieść  sprawę  do  sądu.  Zajście  w  ciążę  nakłada  zarówno  na kobietę, jak i jej małżonka określone zakazy. Powszechnie uważa się, że dziecko w łonie matki  w  4  miesiące  i  10 dni od  daty  poczęcia  jest  już człowiekiem  posiadającym  duszę. Od tego momentu stosunki seksualne między rodzicami są niedozwolone. Złamanie tego przepisu  było  i  jest  traktowane  w  wielu  krajach  islamu  jako  dzieciobójstwo i  podlega surowej karze. Przez 40 dni od daty urodzenia dziecka, matka uważana jest za nieczystą i nie może opuszczać domu. Niestosowne  zachowanie  kobiet  stanowi  większą  plamę  na  honorze  rodziny  niż złe   postępowanie   mężczyzn.   Tak   więc,   aby   unikać   dwuznacznych   sytuacji   albo bezpodstawnych   plotek,   kobiety   mogą   nawiązywać   swobodne   kontakty   tylko   z kobietami i z blisko spokrewnionymi mężczyznami.  Na  spotkanie  towarzyskie  kobieta  przychodzi  z  mężem  lub  bliskim  kuzynem. Arabski  kodeks  społeczny  zakazuje  publicznego  okazywania  uczuć łączących  kobietę i mężczyznę.  Dotyczy  to  trzymania  się  za  ręce,  chodzenia  pod  ramię,  pocałunków.  Takie zachowania,   nie   tylko   między   narzeczonymi,   ale   również między   mężem   i żoną, wprawiają  arabskiego  obserwatora  w  zakłopotanie.  Przywiązani  do  tradycji  Arabowie,  zarówno  mężczyźni,  jak  i  kobiety,  nie  uważają  społecznych  zakazów  i  nakazów  za represje,  ponieważ  ich  zdaniem  są  one  dostosowane  do  statusu  i  natury  kobiet.  Zakazy chronią kobietę przed stresami, pokusami i wynaturzeniami istniejącymi w obcych społeczeństwach.  Większość  arabskich  kobiet  jest  zadowolona  z  panującego  systemu  społecznego,  który  gwarantuje  im  bezpieczeństwo,  ochronę  i  szacunek.  Jednak  niektóre kobiety  postrzegają  tę  kwestię  inaczej  i  zaczynają się  domagać  większych  swobód osobistych. W konserwatywnych społecznościach muzułmańskich feminizm nie spotyka się, nawet wśród kobiet, ze szczególną aprobatą.

* Artykuł stanowi fragment książki pt. „Irak” Korzeniewski Krzysztof http://ebookpoint.pl/ksiazki/e_1z5x.htm (Wydawnictwo Akademickie DIALOG).

720x350_SCENAPOLITYCZNA